Chạy biến tốc là gì? Có lợi ích gì?
Bạn đang muốn thúc đẩy buổi chạy hơn nữa? Với chạy biến tốc, người chạy ở mọi cấp độ sẽ có được 0,5 giờ chạy với động lực mới mẻ và một số lợi ích về thể hình khác.
"Chạy biến tốc" mô tả việc cố tình thay đổi tốc độ chạy, kết hợp xen kẽ các đoạn chạy ngắn cường độ cao với những khoảng thời gian chủ động nghỉ hồi sức. Là huấn luyện viên của Golden Coast Track Club, Terrence Mahon và Jen Rhines đều thích thêm các đoạn chạy ngắn vào thói quen của họ.
"Tập luyện biến tốc thực sự là cách tốt nhất để rèn luyện hình thể, trái ngược với cách chạy dễ dàng mỗi ngày", Mahon, người đã huấn luyện nhiều vận động viên đạt danh hiệu quốc gia và thi đấu thế giới từ thể thức 800 m đến marathon. Là huấn luyện viên cho một số vận động viên chạy đường dài hàng đầu hành tinh, Mahon đã chứng kiến các đoạn chạy nhanh giúp nâng cao thể hình của người chạy và vận động viên ở mọi cấp độ, từ người mới đến dân chuyên. Ông nói đó là vì các đoạn chạy nhanh tạo ra "đỉnh và đáy trong quá trình điều tiết nhịp tim cũng như nỗ lực tổng thể". Những đoạn chạy cự ly ngắn bùng nổ với cường độ cao này "kích hoạt các cơ chế trong cơ thể giúp đốt cháy mỡ, tạo cơ bắp và cải thiện hệ thống tim mạch — được giới huấn luyện gọi là đạt tới Vo2 cực đại— nhanh hơn so với khi chạy 30 phút với nhịp tim vừa phải".
Jennifer "Jen" Rhines là vận động viên chạy đường dài đã 15 lần đồng hành cùng Tuyển Mỹ và thi đấu ở các hạng mục điền kinh, chạy băng đồng và chạy đường trường. Là một vận động viên chạy bộ gắn bó cả đời với đường chạy toàn cầu, Rhines rất thích các bài chạy biến tốc để nhanh chóng đạt được cú hích thể hình và duy trì động lực. "Đối với tôi, chạy biến tốc khiến chạy bộ trở nên thú vị hơn. Bạn có thể theo dõi tiến độ và xem tốc độ trung bình của mình được cải thiện, điều mà tôi nghĩ bất cứ ai cũng cảm thấy háo hức", cô chia sẻ.
Kế Hoạch Tập Luyện: Ba Bài Chạy Biến Tốc Cho Người Mới Bắt Đầu
Để điều chỉnh tốc độ trong khi chạy, hãy chú ý đến "tỷ lệ cố gắng theo cảm nhận (RPE)" của bạn. Mahon giải thích: "Với bài chạy dễ, bạn có thể hít thở bằng mũi và có đủ oxy. Với cường độ cao hơn, bạn càng bắt đầu thở nhiều hơn qua cả mũi lẫn miệng".
RPE của bạn là gì?
ĐỎ: Nỗ lực tối đa; bạn có thể nỗ lực khoảng 85-90% sức lực. Cấp độ này căng tới độ khiến bạn hụt hơi sau vài phút.
VÀNG: Nỗ lực vừa phải đến cao; thở bằng mũi và miệng. Bạn nên nỗ lực cho tới khi cảm thấy khó nói.
XANH LÁ: Nỗ lực ít. Hướng tới tốc độ nhanh, dễ dàng mà bạn có thể duy trì ngay cả khi đang nói.
1. TĂNG TỐC: BÀI CHẠY BIẾN TỐC ĐƠN GIẢN CHO NGƯỜI MỚI TẬP
Bạn muốn thử thêm các đoạn chạy ngắt quãng vào bài chạy của mình? Hãy bắt đầu với một kế hoạch đơn giản như sau.
Khởi động: Chạy nhẹ hoặc đi bộ nhanh ở cấp XANH LÁ trong 5-10 phút.
Chạy nhanh: Chạy ở cấp VÀNG hoặc ĐỎ trong 1 phút, sau đó chạy nhẹ hoặc đi bộ ở cấp XANH LÁ trong 2 phút. Lặp lại đoạn chạy nhanh dài 3 phút này bốn lần nữa, tổng cộng là năm lần.
Hạ nhiệt: Chạy nhẹ hoặc đi bộ ở cấp XANH LÁ trong 5-7 phút.
Mẹo từ huấn luyện viên: "Những gì mà nhiều người mới bắt đầu chạy biến tốc hay làm là chạy quá nhanh trong 2 đoạn ngắt quãng đầu tiên, rồi 3 đoạn sau đó chậm hơn rất nhiều", Mahon nói. Đối với người mới bắt đầu, một mục tiêu tốt là đạt được tốc độ có thể duy trì trong cả năm đoạn chạy bứt tốc.
2. TĂNG CƯỜNG: BÀI CHẠY BIẾN TỐC 30 PHÚT KINH ĐIỂN
Khởi động: Chạy nhẹ hoặc đi bộ nhanh ở cấp XANH LÁ trong 5 phút.
Chạy nhanh: Chạy ở cấp VÀNG trong 3 phút, sau đó chạy nhẹ hoặc đi bộ ở cấp XANH LÁ trong 1 phút. Lặp lại đoạn chạy nhanh dài 4 phút này ba lần nữa, tổng cộng là bốn lần.
Hạ nhiệt: Chạy nhẹ hoặc đi bộ ở cấp XANH LÁ trong 5 phút.
Mẹo từ huấn luyện viên: Rhines gợi ý các đoạn chạy nhanh này cho những người chạy muốn rút ngắn tốc độ tổng thể: "Chạy biến tốc khó hơn chạy nhẹ với tốc độ ổn định, vì vậy các bài chạy ngắt quãng có thể khó nhằn, nhưng sau đó bạn sẽ cảm thấy tốc độ chạy trung bình của mình — đột nhiên tốt hơn nhiều".
3. NÂNG CAO: BÀI CHẠY BIẾN TỐC CƯỜNG ĐỘ CAO
Khởi động: Chạy nhẹ hoặc đi bộ nhanh ở cấp XANH LÁ trong 5-10 phút.
Chạy nhanh: Chạy ở cấp ĐỎ trong 30 giây, sau đó chạy nhẹ hoặc đi bộ ở cấp XANH LÁ trong 30 giây. Lặp lại đoạn chạy nhanh dài 1 phút này ba lần nữa.
Nghỉ ngơi: Chạy nhẹ hoặc đi bộ nhanh ở cấp XANH LÁ trong 2 phút.
Chạy nhanh: Chạy ở cấp ĐỎ trong 1 phút, sau đó chạy nhẹ hoặc đi bộ ở cấp XANH LÁ trong 1 phút. Lặp lại đoạn chạy nhanh dài 2 phút này hai lần nữa.
Hạ nhiệt: Chạy nhẹ hoặc đi bộ ở cấp XANH LÁ trong 5-7 phút.
Mẹo từ huấn luyện viên: "Điều tuyệt vời về tập luyện ngắt quãng là bạn có rất nhiều lựa chọn để điều chỉnh bài tập theo đúng nhu cầu và mục tiêu bạn đang cố gắng hết sức để đạt được", Mahon nói. Ông nói rằng chạy HIIT có thể cực kỳ hữu ích đối với các vận động viên muốn xây dựng sức mạnh tổng thể.
"Chạy càng nhanh trong những đoạn ngắn bùng nổ ấy, sức mạnh của cơ bắp càng được rèn luyện thêm. Ví dụ: một người thích tập thể lực có thể thực sự hưởng lợi từ các bài tập ngắt quãng tăng cường trong thói quen tập cardio của họ".
Săn Chắc Hơn, Nhanh Hơn Và Vui Hơn: Chạy Biến Tốc Có Thể Thúc Đẩy Động Lực
Cả Rhines và Mahon đều nhấn mạnh tầm quan trọng của bước hồi sức cho bất cứ ai đang đưa bài tập ngắt quãng vào thói quen tập luyện của họ. Để có thời gian hồi phục, Mahon khuyên bạn nên tập chạy ngắt quãng 2 hoặc 3 lần mỗi tuần, xen kẽ với các bài chạy nhẹ hơn với tốc độ ổn định. Lợi ích bổ sung của phương pháp này là lịch trình tập luyện của bạn sẽ có nhiều bài tập đa dạng hơn. Mahon nói: "Chạy biến tốc tạo ra sự đa dạng và càng nhiều bài tập thì càng tốt".
Dựa trên kinh nghiệm của chính mình, Rhines đồng ý rằng "Tập thêm chạy biến tốc giữ được cảm giác thú vị vì bạn có thêm thứ gì đó để tập trung vào. Tất nhiên là thử thách gia tăng, nhưng tôi vẫn thấy mới mẻ và giúp tôi nhanh hơn, sung sức hơn".